İran’da 22 yaşındaki Mahsa Amini’nin ahlak polisi tarafından gözaltına alındıktan sonra ölmesiyle başlayan halk hareketi büyüyor… İran Devrim Muhafızları göstericiler ile ilgili bir benzetme yaparak, Tahran yönetiminin olaylara bakış açısını gözler önüne serdi.

İran’da ahlak polisinin gözaltısı sırasında bir kadının hayatını kaybetmesinden sonra başlayan gösteriler altıncı gününe girerken, sokak çatışmalarında ölü sayısı artmaya devam ediyor.

İran’da 22 yaşındaki Mahsa Amini, geçen hafta Tahran’da ahlak polisleri tarafından tutuklanmasının ardından komaya girerek hayatını kaybetmişti. Ölümün ardından başkent Tahran dahil olmak üzere ülke çapında eylemler başlamıştı.

Gösterilerde 6 gün geride kalırken sivil toplum kuruluşları en az 31 kişinin yaşamını yitirdiğini duyurdu.

Göstericiler dün Tahran’da eylem düzenledi.

Amini’nin babası ise yaşamını yitiren kızının herhangi bir sağlık sorununun olmadığını ve gözaltı sırasında kızının bacaklarında ezikler oluştuğunu ve kızının ölümünden polisi sorumlu tuttuğunu söylemişti. Ahlak polisi ise genç kıza kötü muamelede bulunmadıklarını iddia etti.

Gözaltında yaşamını yitiren genç kızın Cumartesi günü yapılan cenazesinden sonra şiddetli gösteriler tüm ülkeye yayıldı.

İran’ın dini lideri Ayetullah Ali Hamaney, geçen yıl su kıtlığı nedeniyle çıkan sokak çatışmalarından bu yana İran tarihindeki en şiddetli eylemleri hakkında bir açıklama yapmazken, Hamaney’in baş danışmanı, Amini’nin ailesine bu hafta başsağlığı dileyerek, dini liderin bu olaydan etkilenip üzüntü duyduğunu ve bu olayın takipçisi olacaklarını belirtti.

Resmi IRNA haber ajansının haberinde, dün güneydeki Şiraz kentinde bir “polis muavininin” aldığı yaralardan ötürü hayatını kaybettiği bildirildi.

Kermanşah bölgesinde ise kent savcısının açıklamasına göre dün çıkan çatışmalarda iki kişi öldü.

Çoğunlukla kadınların katıldıkları ülke çapındaki gösterilerde, göstericiler başörtülerini havada salladılar, yaktılar ve saçlarını kestiler.

Bir videoda, Tahran Üniversitesi’ndeki yüzlerce göstericinin “diktatöre ölüm” sloganı attıkları görüldü ancak Reuters haber ajansı videonun doğruluğunu henüz teyit edemedi.

İran’da yaşanan olay Türkiye’de de tepki çekmişti. Bir gösterici öldürülen genç kadına dikkat çekmek için saçını kesmişti.

IŞİD’E BENZETTİLER

Ülkede bu gelişmeler yaşanırken İran Devrim Muhafızları’ndan çok sert bir açıklama geldi. İran Devrim Muhafızları tarafından yapılan açıklamada gösterilerin komplocular tarafından yapıldığını ve hem ülke içindeki hem de ülke dışındaki unsurların bu gösterilerin arkasında olduğu belirtildi.

Açıklamada, “İran İslam Devleti’nin tarihi yabancı düşmanlarla birlikte hareket eden yerli fırsatçılarla dolu. Bu düşmanlar her fırsatı kullanarak İran’a saldırmak için harekete geçmiştir” denildi. İran Devrim Muhafızları ayrıca göstericilere “IŞİD benzeri” yorumunu yaparken, “Kadının ölümüyle ilgili yanlış ve taraflı iddialar ortaya atılıyor ve İran halkı üzerinde psikolojik operasyon yapılıyor” denildi.

İran Devrim Muhafızları tarafından yapılan açıklamada, İran halkına da destekleri için teşekkür edilirken Amini’nin ailesine ve yakınlarına baş sağlığı dileğinde de bulunuldu.

WHATSAPP’TAN DESTEK MESAJI

Gösterilerin artmasıyla birlikte ülkede internet kesintisi ve sosyal medyaya erişim kısıtlaması gelirken ABD merkezli mesajlaşma uygulaması WhatsApp’tan dikkat çekici bir duyuru geldi.

Facebook ve Instagram ile birlikte ABD merkezli Meta’nın alt kuruluşu olan WhatsApp, “İran’daki kullanıcıların dünya ile bağlantı sağlaması için çalışmalarımızı sürdürüyoruz. Sosyal platformlara erişim sağlayabilmek için elimizden gelen teknik yeterliliği çözmeye çalışıyoruz” duyurusunu yaptı. Şirket, İran’daki telefon numaralarını engellediğine yönelik iddiaları da yalanladı.

Ukrayna’da Rusya ve Rusya’nın desteklediği ayrılıkçı güçler tarafından yönetilen dört bölge bugün Rusya’ya katılmak üzere referandum düzenleyecek.

Rusya’nın Ukrayna’yı işgali 24 Şubat’tan beri devam ederken, Ukrayna’da Rusya ve Rusya’nın desteklediği ayrılıkçı güçler tarafından yönetilen dört bölge bugün Rusya’ya katılmak üzere bugün referanduma gidiyor.
Batı devletleri oylamaları geçersiz ve yasadışı bir ilhakın habercisi şeklinde nitelendirerek kınadı.

Luhansk, Donetsk, Kherson ve Zaporizhzhia bölgelerinde düzenlenecek olan oylama bugün başlayacak ve Salı günü sona erecek.

‘SONUÇLARI TANIMAYACAĞIZ’

Dört bölgeye Rusya tarafından atanmış olan yöneticiler oylama yapacaklarını Salı günü açıklamışlardı. Oylamanın Batı’ya bir meydan okuma olduğu ve savaşı tırmandırabileceği düşünülüyor.

Ukrayna ve Batı ülkeleri, ilhak lehine sonuçlanacağını tahmin ettikleri oylama sonuçlarını tanımayacaklarını ifade ettiler.

Ukrayna, Şubat ayında işgale başlayan Rusya’ya karşı taarruz başlatmış ve ülkenin kuzeyindeki topraklarının büyük bir bölümünü geri almıştı.

RUSYA’DAN AÇIKLAMA

Bölgelerdeki Rusya yanlısı yetkililer referandum fikrini aylardır değerlendiriyordu, ancak Ukrayna’nın son zamanlarda elde ettiği başarıların onları acele ile bu referandumları düzenlemeye ittiği düşünülüyor.

Rusya oylamaların bölgedeki insanların fikirlerini ifade edebilmesi için bir fırsat olduğunu iddia etti.

Rusya Dışişleri Bakanı Sergei Lavrov bu hafta “Operasyonun başından bu yana… bahsi geçen bölgelerdeki insanların kaderlerine kendilerinin karar vermeleri gerektiğini söyledik, ve mevcut durum da bu insanların kaderlerini belirlemek istediklerini gösteriyor” demişti.

Ukrayna, Rusya’nın 2014’te Kırım’da yaptığına benzer olarak referandum sonuçlarını halkın desteğini aldığı şeklinde göstermeye, daha sonra da bu durumu toprakları ilhak etmek için kullanmaya çalışacağını ifade ediyor.

Kırım’da 2014’te düzenlenen oylama uluslararası toplum tarafından hileli olarak nitelendirilmiş ve tanınmamıştı. Kırım’daki oylama sonuçları halkın %97 oranında resmi ilhakı desteklediğini göstermişti.

Brent petrolün varili uluslararası piyasalarda 90,32 dolardan işlem görüyor.

Brent petrolün varili uluslararası piyasalarda 90,32 dolardan işlem görüyor.

Dün 92,78 dolara kadar yükselen Brent petrolün varil fiyatı, günü 90,46 dolar seviyesinde tamamladı. Brent petrolün varil fiyatı bugün saat 09.18 itibarıyla kapanışa göre yüzde 0,15 azalarak 90,32 dolar oldu. Aynı dakikalarda Batı Teksas türü (WTI) ham petrolün varili 83,33 dolardan alıcı buldu.

Fiyatlardaki düşüşte, merkez bankalarının hızlanan faiz artırımı kararlarının ardından ortaya çıkan ekonomik resesyon endişeleri ve değeri artan dolar etkili oldu.

Küresel çapta enflasyonist baskıların artacağı beklentileriyle merkez bankalarının agresif faiz artırımları devam ederken, Fed’in ardından dün İngiltere, Norveç, İsviçre, Tayvan, Güney Afrika, Endonezya ve Filipinler merkez bankaları da politika faizinde artırıma gitti.

ABD dolarının diğer para birimleri karşısında değerini ölçen dolar endeksindeki artış da dolara endeksli petrolü, diğer para birimlerini kullanan alıcılar için daha pahalı hale getiriyor.

Ancak Rusya-Ukrayna savaşının yarattığı jeopolitik riskler, İran nükleer anlaşmasının çıkmaza girmesi ve ABD’nin stratejik petrol rezervlerindeki düşüş, piyasalardaki arz daralması endişelerini destekleyerek fiyatların düşüşünü kısıtlıyor.

ABD’nin stratejik petrol rezervlerinin son 40 yılın en düşük seviyesine gerilediği tahmin edilirken, yıl başında 600 milyon varil seviyesinde olan rezervlerin 427 milyon varil seviyesine gerilediği kaydediliyor.

Uzmanlar, petrol fiyatlarının arz riskleri ve daralan piyasa koşulları nedeniyle 80 doların üzerinde destek bulmaya devam edeceğini ancak küresel resesyona daha hızlı bir şekilde geçiş olması durumunda fiyatların bu seviyenin de altına gerileyebileceğini tahmin ediyor.

Brent petrolde teknik olarak 90,42 ile 90,59 dolar aralığının direnç, 89,97 ile 89,69 dolar aralığının ise destek bölgesi olarak izlenebileceği belirtiliyor.